Inleiding
Op dinsdag 7 maart van 12.00 tot 13.00 hebben Meer Vrouwen in de Politiek en het Liasionbureau van het Europees Parlement in Nederland gezamenlijk een webinar georganiseerd in het kader van Internationale Vrouwendag. In de webinar wordt de nieuwe Europese Kieswet en haar invloed op gendergelijkheid in de politiek besproken.
Kristina Dimitrova van het Liasionbureau van het Europees Parlement in Nederland heeft een toelichting gegeven op de inhoud van de wet, hoe het proces eruit ziet en waar de wet zich bevindt in het proces.
Twee politici, Eerste Kamerlid Farah Karimi van GroenLinks en Tweede Kamerlid Jeanet van der Laan van D66, reflecteren op de wet en de mogelijke gevolgen voor de Nederlandse verkiezingen.
Eerste Kamerlid Farah Karimi gaat in op de inrichting van het Nederlandse systeem waarbij politieke partijen heel veel ruimte hebben om bepaald beleid en keuzes te maken, bijvoorbeeld voor meer vrouwen in de politiek of mensen met een bi-culturele of migratie-achtergrond. In de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa ziet ze dat diversiteit nog een lange weg heeft te gaan, met een laag aandeel vrouwen. Een onderdeel wat ze mist in de wet is financiering van campagnes. In andere landen zijn individuele campagnes erg belangrijk. Vaak hebben vrouwen of mensen met een migratie-achtergrond een ongelijke economische positie, wat dan op deze manier doorwerkt in het politiek systeem, als daar niks voor geregeld wordt.
Tweede Kamerlid Jeanet van der Laan stelt dat iedereen zoveel mogelijk mee moet kunnen doen, daarbij haalt ze het voorstel uit deze nieuwe Europese Kieswet aan om de stemgerechtigde leeftijd te verlagen naar 16 jaar, waar ze voorstander van is. ‘Het is belangrijk om de jongere generatie vanaf een jonge leeftijd te betrekken bij de democratie, want stemmen is een basisrecht.’
Daarnaast geeft ze aan dat wanneer je uitspreekt als vrouw in bijvoorbeeld de sport, politiek of journalistiek dat je soms ook te maken hebt met sexisme. Deze wet geeft een belangrijk signaal af voor het belang van gendergelijkheid in de politiek, dat is een meerwaarde van de wet. In de samenleving is de wil en de wens om meer vrouwen in de politiek te krijgen, we willen op verschillende niveaus, politiek en samenleving, stappen blijven nemen met elkaar op dit onderwerp.
De beide sprekers zijn positief over deze wet en de manier waarop er hiermee meer aandacht is voor het bevorderen van gendergelijkheid in de politiek. De politici vinden het lastig om inzicht te krijgen in hoe de uitwerking van deze wet er uit gaat zien.
Met 4 peilingen wordt de mening van het publiek gevraagd en gaan de politici in discussie:
- Gaat deze wet ook zorgen voor maatregelen voor gendergelijkheid in de Nederlandse democratie, zoals quota of een geritst systeem? Met toelichting
A: Jazeker 83 %
B: Helemaal niet 17 %
Deze wet gaat over quota voor de Europese verkiezingen, gaat dit zorgen voor meer ruimte in de maatschappelijke en politieke discussie voor quota bij de Nederlandse verkiezingen?
Farah: Deze wet zal de discussie aanjagen mede door maatschappelijke organisaties zoals Meer Vrouwen in de Politiek, politieke partijen moeten stellingen nemen, eerst voor Europese verkiezingen en daarna voor de Nederlandse verkiezingen.
Jeanet:
Een geritst systeem is een harstikke mooi voorstel, quota ligt politiek gevoeliger, als je kijkt naar hoeveel moeite we moeten doen in het bedrijfsleven quota van de grond te krijgen.
We staan open voor streefcijfers en natuurlijk moet je naar jezelf kijken als partij, doe je het zelf wel goed. Hier praten twee partijen die hun uiterste best doen voor gendergelijkheid in de politiek.
- Gelijkheid gaat verder dan gender. Moeten er ook quota komen voor andere groepen die ondervertegenwoordigd zijn in de politiek, zoals mensen van kleur of mensen met een beperking?
A: Ja 78 %
B: Nee 22 %
Jeanet:
Voor mij telt iedereen mee, in een goede democratie moeten we dat zo goed mogelijk in stelling brengen. Als de representatie in onze democratie onder druk staat, dan zou ik voor deze stelling zijn. Maar we zijn wel voorzichtig met quota
Farah: Je moet je iedere keer afvragen welk instrument is het meest geschikt om de representatie zo inclusief mogelijk te maken.
Het publiek geeft aan dat het instellen van een quotum ervoor zorgt dat we als samenleving gedwongen worden om iets sneller de inclusieve representatie te bewerkstelligen. Neelie Kroes heeft zelf gebruik gemaakt van quota. Een quota is een middel, geen doel an sich. Het gaat om het afdwingen van democratische vertegenwoordiging.
Vervolgvraag voor politici: Hoe kijkt u naar de faciliteiten voor mensen met een beperking?
Een basisrecht wat je zoveel mogelijk moet faciliteren. Voor jongeren bijvoorbeeld moet je een andere communicatiestrategie hebben dan voor andere leeftijdsgroepen.
Kamerleden met een beperking zijn nog niet alle faciliteiten op orde, daarin moeten we ook naar onszelf kijken als Tweede Kamer.
- Hoe schat je de kans in dat deze wet wordt aangenomen voor de volgende Europese verkiezingen?
- Komt helemaal goed 53 %
- Gaat niet lukken 47 %
De sprekers en sommige deelnemers vinden het spannend of het op tijd gaat lukken om deze wet ingevoerd te krijgen. Het hangt ook af van de politieke wil.
- Ben je voor internationale kieslijsten?
- Ja 65 %
- Nee 35 %
Het publiek geeft aan de ene kant aan dat het dan nog meer een ‘ver-van-mijn-bed show’ wordt. Aan de andere kant is de kiesdrempel binnen in een lidstaat is bij Europese verkiezingen erg hoog. Bij Europese kieslijsten is een grotere kans dat minderheden binnen Europa beter vertegenwoordigd worden.
Jeanet: wij zijn voor internationale kieslijsten. Europa is een gemeenschap met verschillende stromingen. Internationale kieslijsten dragen bij aan de waarde waar je voor staat.
Farah:
Binnen Europa hebben we elkaar hard nodig. Door verschillende ontwikkelingen (corona, oorlog in Oekraïne) zijn we dichter bij elkaar gekomen. In hoog tempo gaan we richting een communautaire samenwerking, maar in de Nederlandse politiek wordt nog te weinig over gesproken. Er wordt nu al heel veel Europees geregeld, maar dan moeten de inwoners ook het gevoel hebben dat ze daar invloed op uit kunnen oefenen, bijvoorbeeld door internationale kieslijsten.
Na deze discussie stelde publiek vragen aan en maakte opmerkingen richting de Kamerleden Als laatste heeft het publiek nog ruimte om vragen te stellen en opmerkingen te maken.
Vanuit neurologisch onderzoek (bekende puberbrein) is er een beweging in het onderwijs gaande met bijvoorbeeld 10-14 jarigen op scholen etc. om belangrijke keuzes uit te stellen, i.v.m. de volwassenheid van het brein. Tegelijkertijd zien we het tegenovergestelde als het gaat om maatschappelijke keuzes zoals het stemrecht o.a. Hoe kijken de politici hier tegenaan?
Farah & Jeanet: we willen de jeugd niet onderschatten, omdat ontwikkelingen zoals de klimaat-crisis direct impact op hen heeft, is het belangrijk dat ze zich niet machteloos voelen en dat ze mee kunnen praten over hun eigen toekomst. De jongeren voelen zich erg betrokken en daarmee moeten ze ook op jonge leeftijd betrokken worden bij het democratische proces.
In de afronding stelt Kristina een vraag over gender en energie-armoede: Vandaag hebben we het gehad over de nieuwe Europese Kieswet. Er zijn nog veel meer interessante onderwerpen die raken aan het Europees Parlement en gender, zoals de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. De oorlog in Oekraïne heeft ons leven op verschillende aspecten beïnvloed, bijvoorbeeld door verhoogde energierekeningen. Gender lijkt daar een rol in te spelen.
- Denk je dat gender een rol speelt in de energie-armoede die is ontstaan door de oorlog in Oekraïne?
- Ja 93%
- Nee 7%
