Erna Kotkamp is sinds 2015 statenlid voor Groen Links Utrecht. Ze heeft de portefeuilles Dierenwelzijn, Landbouw, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Water en Wonen. Ze is politiek begonnen als fractievoorzitter en raadslid in de gemeente Nieuwegein. Naast haar werk als Statenlid is ze is ook projectmanager van het project Collaboration and Learning Environment aan de TU Delft. In Utrecht zijn 18 van de 49 statenleden vrouw, dat is 38%. Voor onze PS campagne ging Ellie een interview met haar aan in het Utrechtse Provinciehuis.
Hoe ben je politiek actief geworden?
Ik ben initieel de gemeentepolitiek ingegaan, vanwege mijn passie voor dierenwelzijn en sociale issues. Die onderwerpen moesten meer aandacht krijgen, dus ik ben in mijn woonplaats, Nieuwegein, eerst begonnen als commissielid voor GroenLinks. Vervolgens ben ik fractievoorzitter geworden, en daarna heb ik de overstap gemaakt naar de provincie.
Hoe ziet je week eruit voor de Provinciale Staten ?
Het statenlidmaatschap is niet een fulltime baan, ik ben er dus niet de hele week mee bezig. Op maandag hebben we altijd commissievergaderingen, werkbezoeken en informatiebijeenkomsten, dan ben ik meestal de hele dag in het Provinciehuis. In het weekend probeer ik zo veel mogelijk stukken te lezen. Doordeweeks overdag en s’ avonds is er vaak overleg met de fractie en met woordvoerders van andere fracties, op mijn onderwerpen. Je belt of mailt tussendoor, het weekend en maandag is dan primair voor het Statenwerk.
Is je beeld van de politiek erg veranderd sinds je bent begonnen ?
Ja..Ik kan me alleen niet zo goed herinneren hoe het eruit zag voordat ik de politiek inging…dus dat vind ik moeilijk om te antwoorden. Wat me wel meegevallen is, ondanks het slechte imago dat de politiek lijkt te hebben, is dat 98% van de politici die ik heb ontmoet het echt doen vanaf hun passie, hun overtuiging en ideologie. Het beeld van pluche-plakkers of mensen die het doen om macht – die zitten er absoluut tussen, maar de meerderdeel die ik lokaal tegenkom, zoals gemeentelijk als provinciaal, zijn hardwerkende mensen, die het doen omdat ze bepaalde idealen hebben. Niet noodzakelijk mijn idealen, maar ik heb wel veel respect voor de tijd en energie die er in gestoken word. Want financieel schiet je er niet veel mee op, dus je doet het echt omdat je dingen wil veranderen.
Wie zijn je politieke rolmodellen ?
Heel verschillend, bij mijn eigen politieke partij ben ik altijd erg onder de indruk geweest van Kathalijne Buitenweg (https://groenlinks.nl/mensen/kathalijne-buitenweg-0). Ze was eerst Europarlementariër en is nu vice-voorzitter van de Tweede Kamerfractie.
Of Jolande Sap, die niet de beste einde heeft gekregen binnen onze partij, maar daar heb ik altijd veel waardering en respect voor gehad. Omdat ze altijd haar eigen pad volgt, als heel intelligente vrouw die haar doel bereikt zonder heel veel van haarzelf in te leveren. Buiten de partij ga ik naar wat grotere voorbeelden zoals Barack Obama. Indrukwekkend hoe die man op een ongelofelijke intelligente manier zijn punten weet te maken, en dingen weet te bereiken zonder daarmee in sommige valkuilen te vallen van té populistische of té gemakkelijke oplossingen – als mensen dat kunnen, vind ik heel knap.
Moeten er meer vrouwen in de politiek, hoe doen we dat ?
Ik ben absoluut voor een meer diverse politieke afspiegeling van Nederland, dan gaat het niet alleen om vrouwen maar ook om andere groepen die wat ondervertegenwoordigd zijn in de Nederlandse politiek, en ook de combinatie ervan. Ik heb zelf vrouwenstudies gedaan op het moment dat het intersectionele denken opkwam. Je positie in de samenleving, de manier waar jij naar de samenleving kijkt en hoe de samenleving jou ervaart, hangt niet alleen af van je gender maar ook van je etniciteit, seksuele geaardheid enz. Daar zou ik ook meer diversiteit in willen, ik denk dat GroenLinks het op sommige vlakken goed doet, en op andere vlakken minder. Als partij zie ik dat we daar mee worstelen.
Absoluut meer vrouwen in de politiek, maar hoe? Op detailniveau is het absoluut respect en openheid blijven houden voor verschillen, we moeten inclusief werken. Dat klinkt makkelijk maar dat betekent dat je af en toe stil moet zijn en moet luisteren, uit je comfortzone moet gaan, om de verhaal van anderen te horen die niet helemaal in je eigen verhaal passen. Dat moeten we allemaal doen. Meer vrouwen in de politiek gaat dit niet oplossen, we moeten allemaal meer inclusief tegen elkaar zijn. Margaret Thatcher was ook een ontzettende invloedrijke vrouw in de politiek waar ik niet blij van werd. Ik vond haar masculiener dan welke man dan ook.
Het gaat om verschillende normen en waarden waar je oog voor moet blijven houden. Dat gaat soms over meer dan mannen en vrouwen. Maar soms moet je ook heel bruut zeggen ‘ja, we hebben meer vrouwen nodig.’
Wat heb je gedaan voor de Provinciale Staten waar je trots op bent ?
Dat ik überhaupt het geduld heb kunnen opbrengen voor sommige dingen – ik ben niet de meeste geduldige persoon ! Ik ben erg trots op een aantal dingen die ik heb weten te bereiken met de introductie van de wet Natuurbescherming. Er zijn een aantal grote natuurtaken van de landelijke overheid naar de provinciale overheid overgeheveld. Continu aandacht blijven vragen voor natuurwaarden, voor dierenwelzijn, voor kwaliteit van het landschap, die onderwerpen hoog op de agenda blijven houden, daar ben ik trots op.
Heb je concrete voorbeelden ?
De faunabeheereenheid, een eenheid die onder andere de plannen maakt voor wildbeheer in het kader van landbouwschade. In de volksmond wordt deze eenheid wel eens de ‘jachtclub’ genoemd, dat is niet helemaal terecht. Met de nieuwe wet natuurbescherming is er besloten dat er een maatschappelijke organisatie onderdeel zitting zou nemen in deze eenheid. Die bleef een lange tijd buiten de deur gehouden, en door een motie van ons is het gelukt om de dierenbescherming erin te krijgen. De dierenbescherming heeft daar een pittige taak, maar ik ben heel blij dat ze nu in het bestuur zitten; om een ander geluid te laten horen, zodat we beter om kunnen gaan met met dierenwelzijn.
We vragen nu bijvoorbeeld ook continu aandacht voor de aanpak van invasieve exoten. (https://www.nvwa.nl/onderwerpen/invasieve-exoten) Ik ben erg blij met een motie die ik gelijk in het begin van de statenperiode heb weten binnen te halen, die ervoor zorgt dat er veel meer geld en tijd geïnvesteerd wordt in aanpak van alternatieven voor ganzenschade, in plaats van alleen maar gassen en afschieten. Er moeten pilots worden gedaan met alternatieven zoals andere landschapsinrichting, verjaging, de aanwijzen van ganzenrustgebieden, dat soort dingen.
Tips aan vrouwen die in de politiek actief willen worden?
- Gewoon doen. Wat mij soms heel erg opvalt aan vrouwen, en daar heb ik zelf ook last van, vooral als het om stevigere functies gaat in de politiek, dat vrouwen aan zichzelf twijfelen of ze dat zouden kunnen, terwijl ik bij sommige mannen een houding zie van ‘oh ik ga het even proberen, volgens mij kan ik dat wel’. Twijfel niet aan jezelf, het is een ontzettend mooi vak, je kan er heel veel in bereiken, en als je doelen en idealen hebt ga het gewoon doen. Je leert er heel veel van en je kan echt dingen bereiken.
- Politiek is ook heel divers, elke politieke partij doet het op een heel andere manier. Er is ruimte om daar je eigen vorm in te vinden. Soms is dat even zoeken maar daar moet je je niet door uit het veld laten slaan. In plaats van te denken “doe ik dit wel goed of is dit wel de goeie manier?”, denk gewoon “wat wil ik bereiken en wat heb ik daarvoor nodig? Dit? Dus ga ik dat doen. Klaar.”
Hoe ga je om met tegenslagen ?
Als het tegenzit, bijt ik me nog harder in vast, ik ben behoorlijk koppig, ik duw door, dat is mijn persoonlijkheid. GroenLinks is nog een relatieve kleine partij en we zijn gewend om vaak niet onze zin te krijgen. Als partij moeten we daar goed mee om weten te gaan. Andere partijen zijn meer gewend om hun zin te krijgen of vinden het ingewikkelder als dat niet gebeurt. Maar dat is politiek, het gaat om compromissen sluiten en je moet soms overwegen wat echt belangrijk is. Dat is soms erg pijnlijk, ook kwa tijd, je kan helaas niet overal tijd aan besteden. Daarom is het belangrijk dat je het doel goed voor ogen hebt en je daaraan vasthoudt, en je niet uit het veld laat slaan als het op detailniveau niet goed gaat. Want dat gebeurt, soms zitten dingen even tegen, om ze daarna weer beter te laten zijn. Je moet de lange termijn ook goed voor ogen weten te houden.
Hoe blijf je jezelf in de politiek ?
Ik heb het gevoel dat ik daar geen keuze in had, ik ben ‘what you see is what you get’. Ik ben – dat klinkt misschien een beetje gek – niet zo van de politieke spelletjes waar ik functioneel boos word of dat soort dingen. Als ik boos ben, ben ik echt boos, als ik verdrietig ben, ben ik ook echt verdrietig. Dat is ook persoonlijk, denk ik. Ik geloof niet dat ik echt bang ben geweest dat ik niet mezelf zou kunnen blijven, het is het enige dat ik heb. Hoe ver je moet gaan in compromissen sluiten, dat je dingen inruilt; ‘als je voor die motie stemt dan stem ik voor die motie’ ook al ben je er niet helemaal mee eens, dat gebeurt wel eens – maar ik zou nooit voor iets stemmen waar ik het fundamenteel oneens mee ben.
Dus je weet wel waar je het lijntje moet trekken ?
Soms is het lastig maar gemiddeld genomen, ja. Sommige dingen zijn glashelder, daar heb ik geen enkele twijfel over.
Waar werk jij nu aan ?
Iets heel anders maar dat vind ik wel heel spannend, ik zit in de vertrouwenscommissie voor de nieuwe Commissaris van de Koning. Vorige week hadden we een overleg met de minister. Dat is ook interessant als je het over rolmodellen hebt. Verder ben ik nog steeds bezig met natuurbeleid, de discussie rond invasieve exoten, dat heeft nog niet het tempo dat ik zou willen, en ook opnieuw schadebestrijden. Momenteel ligt de kadernota ervoor, ik wil graag de Groene Contour verder laten komen, een project waar landbouwgebied tot natuurgebied wordt omgevormd, maar waar de provincie geen geld in wil investeren. Ik wil dat de provincie een veel actievere rol gaat spelen om meer groen te realiseren. (https://www.provincie-utrecht.nl/onderwerpen/alle-onderwerpen/natuurnetwerk-nederland/groene-contour/)
Hoe maken we de politiek meer bereikbaar ?
Die vind ik zelf heel ingewikkeld om dat het een give and take spel is. Ik probeer zelf heel toegankelijk te zijn, ook al reageer ik niet altijd snel op mijn mail. En ik probeer om naar de plekken te gaan waar de discussie plaatsvindt in plaats van altijd mensen vragen om naar het provinciehuis te komen. Dat geldt met name voor organisaties of zaken die voor mij belangrijk zijn, ik ga naar hun bijeenkomsten in plaats van hen te vragen om in de commissie in te spreken. Provincie politiek is sowieso ingewikkeld omdat het een middenbestuur is, dat maakt het soms heel ongrijpbaar. Ik probeer zelf erg zichtbaar te zijn, via meerdere platforms duidelijk te maken wat we doen, bijvoorbeeld door te twitteren over concrete zaken waar we bezig mee zijn. Maar dat blijft lastig.
Vind je politiek leuk ?
Gek genoeg, ja, had ik niet verwacht. Provinciale politiek vind ik leuk omdat je het hebt over dingen die er toe doen. Niet dat je dat bij gemeentepolitiek niet doet, nu helemaal niet, maar het voordeel van de provinciale politiek, omdat het minder zichtbaar is, is dat je meer de tijd met elkaar kan nemen om dingen echt goed door te spreken, en dan ook echt de diepte in gaan. Bij landelijke of gemeentepolitiek word je meegesleurd met de waan van de dag, kan je minder goed de tijd nemen om dingen goed door te akkeren, met name discussies over hoe je met natuur om moet gaan. Ik wil graag de tijd hebben om bijvoorbeeld met agrariërs te praten over inclusieve landbouw. Daar word ik heel blij van, als ik goede gesprekken kan voeren met belanghebbenden.